+(47) 23 89 88 63
Śmierć bliskiej osoby to trudny moment, w którym emocje często utrudniają podejmowanie decyzji. W Norwegii jednak sprawy spadkowe mają jasno określone ramy prawne i wymagają terminowego działania. Dla Polaków i innych cudzoziemców mieszkających w Norwegii kluczowe jest zrozumienie, że otwarcie spadku to procedura urzędowo-sądowa, w której często niezbędna jest pomoc radcy prawnego czy adwokata.
Przeczytaj także: DZIEDZICZENIE W NORWEGII | JAKIE BŁĘDY UNIKAĆ PRZY PISANIU TESTAMENTU?
Pierwsze kroki po śmierci bliskiego
Po śmierci rodzica lub innej osoby bliskiej należy jak najszybciej umówić się na spotkanie z adwokatem w celu otwarcia spadku. Pozwoli to ustalić stan majątku, sprawdzić wcześniejsze ustalenia dokonane przez zmarłego (testamenty, zapisy, darowizny) oraz sporządzić dokumenty urzędowe.
Pomimo żalu związanego ze stratą, spadkobiercy nie powinni zwlekać – im szybciej rozpoczną postępowanie, tym sprawniej przebiegnie cała procedura.
Zasady dziedziczenia w Norwegii
Norweskie prawo (Arveloven) dzieli spadkobierców na trzy grupy:
Zstępni (Livsarvinger) – dzieci, wnuki, prawnuki. Zawsze mają pierwszeństwo.
Rodzice, rodzeństwo i ich dzieci, jeśli zmarły nie miał potomków.
Dziadkowie i ich zstępni (ciotki, wujowie, kuzyni) – najdalsza grupa, która może dziedziczyć.
Małżonek lub zarejestrowany partner ma prawo do części majątku:
– ¼ spadku, jeśli są dzieci,
– ½ spadku, jeśli dzieci nie ma.
Osoby żyjące w nieformalnym związku (Samboere) mają znacznie słabszą ochronę – bez testamentu nie mają automatycznych praw do dziedziczenia.
Testament i obowiązkowa część spadku (Pliktdelsarv)
Testament w Norwegii musi być sporządzony na piśmie i podpisany w obecności dwóch świadków, którzy nie są beneficjentami.
Jeśli zmarły miał dzieci, prawo gwarantuje im tzw. Pliktdelsarv – obowiązkową część spadku wynoszącą do 15 G (ok. 1,7 mln NOK) na każde dziecko. Można ją ograniczyć, ale nie można całkowicie wykluczyć.
Przeczytaj także: PRAWO SPADKOWE W NORWEGII: KIEDY TESTAMENT MIĘDZYNARODOWY JEST SPISANY W JĘZYKU, KTÓREGO TESTATOR NIE ROZUMIE
Dlaczego warto skorzystać z pomocy adwokata?
Adwokat w Norwegii (advokat) zajmuje się:
- sporządzeniem inwentarza majątku zmarłego (Booppgjør),
- ustaleniem istnienia testamentu, zapisów i darowizn,
- kontaktem z sądem rejonowym (Tingretten), bankami i urzędami,
- reprezentowaniem spadkobierców, również tych mieszkających za granicą.
W wielu przypadkach to właśnie adwokat jest jedyną osobą uprawnioną do składania dokumentów w imieniu spadkobierców. W prostszych przypadkach – np. gdy zmarły nie miał długów i pozostawił jednego spadkobiercę – jego udział nie jest prawnie wymagany, ale wciąż bardzo zalecany. Pomaga uniknąć błędów, opóźnień i problemów przy przenoszeniu własności nieruchomości lub kont bankowych.
Terminy i procedury
Po śmierci osoby:
Szpital lub lekarz zgłasza zgon do Folkeregisteret (Rejestr Ludności).
Sąd (Tingretten) przesyła zawiadomienie o otwarciu spadku.
Spadkobiercy muszą następnie:
złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku – do 4 miesięcy,
przeprowadzić podział majątku – prywatny (Privat Skifte) lub sądowy (Offentlig Skifte),
zakończyć formalności i zarejestrować własność w Kartverket – do 10 miesięcy.
Przeczytaj także: OBSŁUGA PRAWNA FIRM I SPÓŁEK
Trzy możliwości dla spadkobiercy
Czyste przyjęcie spadku (Rent Arv) – przejęcie całego majątku wraz z długami.
Przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza (Med Forbehold) – odpowiedzialność tylko do wartości aktywów.
Odrzucenie spadku (Avkall på Arv) – wówczas prawo przechodzi na dzieci zmarłego lub jego rodzeństwo.
Dziedziczenie nieruchomości
Jeśli spadek obejmuje nieruchomość, niezbędny jest akt własności spadkowej (Skifteattest), potwierdzający status spadkobierców.
W przypadku kilku spadkobierców adwokat może sporządzić akt podziału majątku (Arveoppgjør) – szczególnie jeśli jeden z nich zachowuje nieruchomość lub gdy spadek dotyczy osób z różnych krajów.
Spadkobiercy mieszkający za granicą
W rodzinach międzynarodowych, gdzie majątek znajduje się w różnych krajach, zastosowanie ma rozporządzenie UE nr 650/2012.
Zasadą jest, że dziedziczenie odbywa się według prawa kraju, w którym zmarły miał zwykłe miejsce zamieszkania (habitual residence).
Jeśli zmarły mieszkał w Norwegii – stosuje się Arveloven.
Jeśli mieszkał np. w Polsce lub Hiszpanii, ale posiadał majątek w Norwegii – wymagane są dwa postępowania: norweskie i krajowe.
Majątek w Hiszpanii i Francji – szczególne przypadki
Coraz więcej mieszkanców Norwegii posiada nieruchomości w Hiszpanii czy Francji.
W obu tych krajach obowiązują inne systemy prawne:
Hiszpania – obowiązuje Legítima, czyli obowiązkowa część spadku dla dzieci (zazwyczaj 1/3 majątku).
Wymagane są hiszpańskie dokumenty: Acta de declaración de herederos i Escritura de aceptación y adjudicación de herencia.
Konieczny jest numer NIE oraz uregulowanie podatku ISD w ciągu 6 miesięcy.
Przeczytaj także: FRI RETTSHJELP — DARMOWA POMOC PRAWNA W NORWEGII
Francja – system Réserve Héréditaire silnie chroni dzieci i małżonka.
Dodatkowo obowiązuje podatek spadkowy, którego wysokość zależy od wartości majątku i stopnia pokrewieństwa.
Polska – zasady w skrócie
W Polsce dziedziczenie następuje według klas pokrewieństwa: najpierw dzieci i małżonek, potem rodzice, rodzeństwo, dziadkowie.
Osoby bliskie chroni zachowek, a podatek od spadków nie dotyczy najbliższej rodziny, jeśli spadek zostanie zgłoszony w terminie.
Różne jurysdykcje – jedna rada
Ze względu na różnice w systemach prawnych Norwegii, Polski, Hiszpanii i Francji, przy dziedziczeniu międzynarodowym warto jak najszybciej skontaktować się z lokalną kancelarią prawną w każdym z krajów, w którym znajduje się majątek.
Pozwoli to:
- uniknąć błędów formalnych i opóźnień,
- skoordynować rozliczenia podatkowe,
- przyspieszyć rejestrację nieruchomości i przeniesienie własności.
W praktyce najlepiej, jeśli norweski adwokat współpracuje z hiszpańskim Abogado lub francuskim Notaire, co umożliwia płynne przeprowadzenie całego procesu.
Przeczytaj także: PORADY PRAWNE W NORWEGII | DO KOGO ZWRÓCIĆ SIĘ Z PYTANIEM?
Zrozum proces sukcesji…
Dziedziczenie w Norwegii wymaga precyzji, dyscypliny i zrozumienia przepisów. Choć system norweski jest prostszy niż w wielu innych krajach, przypadki transgraniczne – zwłaszcza z majątkiem w Hiszpanii, Polsce czy Francji – wymagają współpracy kilku prawników. Dzięki temu można uniknąć błędów, nieporozumień i kosztownych opóźnień w przekazaniu majątku.
