+(47) 23 89 88 63
Zadłużenie gospodarstw domowych w Norwegii osiągnęło rekordowo wysoki poziom, a działania marketingowe banków i pośredników wpływają jeszcze bardziej na ich decyzyjność, zachęcając tym samym do pomnażania limitów zaciąganych kredytów. Dramatyczne zmiany na lokalnym rynku pracy i nieumiejętne zarządzanie finansami osobistymi, które mają wpływ na zmiany behawioralne, mogą człowieka kosztować wiele, a nawet zniszczyć. Jak radzić sobie z nadmiernym zadłużeniem i jakie mogą być konsekwencje niespłaconych zobowiązań?
Norweska konsumpcja gospodarstw domowych w dużej mierze powiązana jest z dwoma czynnikami: kartami kredytowymi wydanymi przez prawie wszystkie banki i indywidualną oceną kredytową przypisaną każdemu klientowi na podstawie jego dochodów. Karta kredytowa (KREDITTKORT), nie mylić z kartą debetową, która jest tylko kartą płatniczą, pozwala kupić od razu wszystko...
Ciężki dług nieruchomości
Zrobić zakupy w sklepie spożywczym, zapłacić za wycieczkę, lub inną rozrywkę, kupić meble, telewizor, a nawet wyremontować nowo zakupione mieszkanie. Następnego miesiąca spłacasz zobowiązanie za swoje zakupy lub odraczasz płatność z oprocentowaniem często powyżej 20%. Pomnażanie ilości kredytów i pożyczek (FORBRUKSLÅN) zaspokaja pragnienia, ale też generuje spore koszty a tym samym „marże” czyli zyski dla banków. Pozytywna ocena zdolności kredytowej (KREDITTSKJEKK) powoduje, że ilość kredytów zaciągniętych zaczyna się wydłużać i powoduje spiralę zadłużenia.
Czytaj także: WYNAJEM NIERUCHOMOŚCI W NORWEGII: CO ZROBIĆ, JEŚLI NAJEMCA NIE PŁACI?
Z badania "FINANSIELT UTSYN 2019" przeprowadzonego w grudniu 2019 r. na zlecenie Ministerstwa Finansów przez Urząd Nadzoru Finansowego - FINANSTILSYNET zadłużenie jednego mieszkańca mierzone stosunkiem do dochodu, osiągnęło historycznie wysoki poziom i jest wyższe niż w większości innych europejskich krajów, osiągając wskaźnik 174%. Według Krajowego Rejestru Długów — (GJELDSREGISTERET) to ponad 866.000 NOK na każdego mieszkańca powyżej 18 roku życia.
„Dług mieszkańców Norwegii jest tak bardzo wysoki, dlatego, że opiera się w dużej części na zautomatyzowanej ocenie zdolności kredytowych AI dostępnej na lokalnym rynku od dawna, ale też przez zadłużanie się pod zastaw nieruchomości, które jest największe, ze względu na wzrost ich wartości (EIENDOMSVERDI). W każdym razie nigdy nie możemy zapominać, że posiadanie nieruchomości w takiej sytuacji jest atutem. Tak długo, jak sektor ten utrzyma swoją stabilność, większość tych zadłużonych wciąż będzie miała spore zabezpieczenie” — tłumaczy Łukasz Jakubów Kędzierski, doradca inwestycyjny i ekspert zarządzania majątkiem (Wealth Management) w SJØLYST INVESTORS AS.
Spirala zadłużenia, a negocjacja
Utrata pracy, separacja, rozwód, wypadek lub poważna choroba mają bezpośredni wpływ na spadek osobistych dochodów, a co za tym idzie, „codzienne życie wywraca się do góry nogami”. Jeśli pogarszająca sytuacja życiowa spowoduje cieńszy portfel, osoby pozostaną z kredytami mieszkaniowymi (BOLIGLÅN), kredytami samochodowymi (BILLÅN), studenckimi i zadłużeniem na kartach kredytowych, istnieje duże prawdopodobieństwo, że wszystko zakończy się niespłaceniem kredytu i „pułapką z długiem”(GJELDSBOMBE).
Początkowo bank wysyła przypomnienie, drogą e-mailową lub tradycyjną pocztą, zawierające wiadomość, o niespłaconym zobowiązaniu (racie kredytu). Nie jest to nic, co w zasadzie pogarsza twoje relacje z bankiem, ani nie stawia cię w gorszej sytuacji finansowej. Następne powiadomienia, które pojawią się w skrzynce pocztowej, to też przypomnienia, ale z naliczoną już dodatkową opłatą karną (odsetki) i od tego momentu, „jeśli nie weźmiesz na poważnie sprawy w swoje ręce, to pozwolisz kuli śnieżnej toczyć się jeszcze bardziej i jeszcze szybciej”, a koszty odsetek i kar zaczną naprawdę rosnąć.
Czytaj także: NIERUCHOMOŚCI W NORWEGII: KREDYTOBIORCY UWIĘZIENI PRZEZ POŻYCZKĘ POMOSTOWĄ (MELLOMFINANSIERING)
Brak spłaty należnego długu powoduje, że bank jest zobowiązany do naliczania zapłaty odsetek za zwłokę, a w dalej idących konsekwencjach ma prawo także wypowiedzieć umowę i żądać spłaty całej pożyczki przed terminem. Brak wywiązania się z tych zobowiązań może doprowadzić do egzekucji komorniczej przez (NAMSMANNEN KØNNESTREK) lub postępowania pojednawczego w FORLIKSRÅDET.
„Bardzo ważne jest, aby już na wczesnym etapie zająć się problemami zadłużenia i współpracować z bankiem. Jedynymi, którzy mogą wyciągnąć cię z gorączki finansowej jesteś Ty sam i Twój bank, ale jeśli zaczniesz kłamać lub ukrywać przed nim prawdziwe informacje, może to Ciebie sporo kosztować. Ostateczne konsekwencje czysto finansowe zależą od wielkości pożyczki i rodzaju niespłaconego kredytu”— tłumaczy Łukasz. „Jeśli jest to pożyczka z zabezpieczeniem na samochodzie, odbiorą Ci go, jeśli nie będziesz spłacał jej w dłuższym okresie. Auto zostanie sprzedane na aukcji, aby bank mógł zmniejszyć straty, ale suma zadłużenia wciąż pozostanie ta sama. Dlatego ważne jest nie tylko poinformowanie banku o swojej zmienionej sytuacji życiowej, ale także przedstawienie wyjaśnienia, bez jakich aktywów nie będziesz w stanie mógł normalnie funkcjonować” — zaznacza.
Niespłacalność pożyczki konsumenckiej (FORBRUKSLÅN) w krótkim okresie nie niesie żadnych poważnych konsekwencji, ponieważ pożyczka jest niezabezpieczona i nie jest powiązana z żadnym z Twoich aktywów. W dłuższej perspektywie zadłużenie tylko wzrośnie, a jeśli będzie ono wystarczająco duże, zanim spłacisz pożyczkę, w końcu trafi do windykacji (INKASSO)
Czytaj także: KREDYT HIPOTECZNY W NORWEGII: WŁADZE ZAOSTRZAJĄ WARUNKI ZACIĄGANIA POŻYCZEK I ZWIĘKSZAJĄ SWOJĄ CZUJNOŚĆ
Rozwiązania problemu
Jak naprawdę wydostać się z pułapki zadłużenia?
1. Dowiedz się, co jesteś winien i komu.
2. Skontaktuj się ze swoimi wierzycielami i wyjaśnij swoją sytuację. Dowiedz się, czy mogą pomóc w refinansowaniu (REFINANSIERING), czyli obniżeniu stóp procentowych lub je całkowicie pominąć, jeśli zgodzisz się, opracować nowy plan spłaty (GJELDSORDNING), który lepiej będzie pasował do twoich dochodów i bieżących finansów.
3. Obniż koszty. Nie podejmuj decyzji o luksusowych zakupach, gdy masz niespłacone kredyty w banku. Zmniejsz wszystkie niepotrzebne koszty, abyś mógł pozwolić sobie na spłatę rat uzgodnionych z bankiem. Jeśli jakieś dodatkowe pieniądze pojawią się, przeznacz je na spłatę pożyczki (LÅN NEDBETALING).
4. Skorzystaj z ubezpieczenia kredytu, jeśli takowe wykupiłeś. Jest ono formą zabezpieczenia spłaty kredytu i jest ono proponowane przez bank, nie jest jednak obowiązkiem nałożonym przez ustawę, a warunki ubezpieczenia szczegółowo opisują sytuacje, w których z takiego ubezpieczenia klient ma prawo skorzystać. Zazwyczaj są to:
- śmierć kredytobiorcy
-trwałe inwalidztwo
-utrata pracy
-niezdolność do pracy
Inną alternatywą jest zabezpieczenie w postaci ubezpieczenia personalnego — polisa na życie m.in. polisa na wypadek śmierci (LIVSFORSIKRING), od chorób krytycznych, trwałego inwalidztwa lub uszczerbku na zdrowiu.
Konsekwencje i egzekucja windykacji (Inkasso) zagranicą
W windykacji powszechną praktyką jest uznanie, że naruszenia wynikające z niewykonania zobowiązania w trzech terminach stanowią istotne zaniechanie. W sytuacji, kiedy dana osoba pozostawia niespłacony dług w Królestwie Norwegii i wyjeżdża do Polski lub innego kraju EOG, dopiero podjęcie przez władze norweskie postępowania karnego może spowodować po stronie polskiej obowiązek wykonania egzekucji postępowanie karnego lub nawet wykonania wydanego przez władze norweskie europejskiego nakazu aresztowania.
W wypadku orzeczeń wydanych przez sądy państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w tym także sąd norweski, na podstawie których miałaby być wszczęta egzekucja, niezbędne jest przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie wykonalności przed polskim lub innym lokalnym sądem. W sprawach roszczeń niespornych, takich jak dług bankowy, po wydaniu orzeczenia sąd polski wystawia zaświadczenie ETE, czyli Europejski Tytuł Egzekucyjny. Skutkiem nadania orzeczeniu zaświadczenia ETE -EUROPEAN ENFORCEMENT ORDER jest to, że niniejsze orzeczenie jest uznawane i wykonywane w każdym innym państwie członkowskim UE i EFTA bez potrzeby prowadzenia dodatkowego postępowania.
Czytaj także: KORONAWIRUS: W CAŁEJ SKANDYNAWII REKORDOWE BEZROBOCIE I POJAWIAJĄCE SIĘ OBAWY EKONOMICZNO—SPOŁECZNE
Jeżeli zatem wierzyciel (np. bank) z innego państwa członkowskie UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego uzyska w tym państwie (państwo wydania) orzeczenie, to może on za pomocą ww. instrumentów europejskich i na podstawie przepisów k.p.c., a w tym Księgi Czwartej k.p.c. (Uznanie i wykonanie niektórych orzeczeń sądów państw członkowskich UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz pochodzących z tych państw ugód i dokumentów urzędowych) oraz ustawy o komornikach sądowych i ustawy o kosztach komorniczych, złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko „polskiemu” dłużnikowi na terenie Polski (państwo wykonania).
(SJØLYTS INVESTORS AS/NORDIC CAPITAL AS)
