+(47) 23 89 88 63
Po ciężkiej chorobie, w wieku 86 lat, 4-go marca br. zmarła Janina Januszewska-Skreiberg – polsko-norweska pisarka, dziennikarka i popularyzatorka obu kultur, od wielu dekad mieszkająca w Oslo.
Była popularną i cenioną postacią wśród różnych pokoleń Polonii, choć niekoniecznie wśród ścisłej elity literackiej, a jej twórczość miała znaczący wpływ na dialog kulturowy między Polską a Norwegią.
Przeczytaj także: PRAWO SPADKOWE W NORWEGII: KIEDY TESTAMENT MIĘDZYNARODOWY JEST SPISANY W JĘZYKU, KTÓREGO TESTATOR NIE ROZUMIE
Jej śmierć zamknęła pewien rozdział w historii polsko-norweskich relacji kulturalnych, pozostawiając jednak niezwykle bogate dziedzictwo literackie i publicystyczne, które wciąż będzie inspirować kolejne pokolenia.
Życiorys Janiny Januszewskiej-Skreiberg
Janina Krystyna Januszewska-Skreiberg urodziła się 6 lutego 1939 roku w Warszawie. Ukończyła Uniwersytet w Oslo. Była polską publicystką, dziennikarką, pisarką, popularyzatorką kultury oraz sztuki polskiej w Norwegii i norweskiej w Polsce, stając się kluczową postacią polsko-norweskiego dialogu kulturowego.
Małżeństwo i życie w Norwegii
W lipcu 1968 roku Janinie Januszewskiej i jej przyszłemu mężowi, inż. Nilsowi Skreibergowi, ślubu udzielił znany poeta i duchowny, ksiądz Jan Jakub Twardowski, w kościele sióstr Wizytek w Warszawie. Małżeństwo to przetrwało całe życie pisarki i było przykładem niezwykłego połączenia dwóch kultur, które Janina Januszewska-Skreiberg harmonijnie łączyła zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.
Przeczytaj także: W WIEKU 101 LAT ZMARŁ OLAV THON – JEDEN Z WYBITNYCH NORWESKICH MILIARDERÓW
Po ślubie zamieszkała w Norwegii, gdzie przez ponad pół wieku intensywnie pracowała na rzecz wzajemnego zbliżenia Polski i Norwegii, angażując się w liczne inicjatywy kulturalne oraz aktywnie uczestnicząc w życiu Polonii na całym świecie. Była również współorganizatorką kwest na odbudowę Zamku Królewskiego w Warszawie oraz rewaloryzację miasta Krakowa.
Działalność literacka i publicystyczna
Od lat 70. współpracowała z wieloma polskimi czasopismami, między innymi ze „Stolicą”, „Polityką”, „Gazetą Wyborczą”, „Tygodnikiem Powszechnym”, „Przekrojem”, „Twoim Stylem” oraz „Jazzem”. Jej głos był obecny także w norweskich mediach, takich jak „Aftenposten”, „Dagbladet”, „Dagsavisen” czy „VG”. Tematyka jej publikacji dotyczyła relacji kulturalnych, historii sztuki oraz znaczenia polskich artystów w kontekście skandynawskim.
Przeczytaj także: OSZCZĘDNOŚCI W NORWEGII: ZŁOTO NADAL BIJE REKORDY
Największą popularność przyniosły jej książki poświęcone polsko-norweskim związkom kulturowym, m.in.:
Sercem w dwóch krajach. Norwesko-polskie pejzaże kulturalne (Med hjertet i to land)
Od Ibsena do Twardowskiego: norwesko-polskie pejzaże kulturalne
W swoich publikacjach dokumentowała i ukazywała bogactwo wzajemnych inspiracji w teatrze, filmie, literaturze, muzyce i sztuce.
Dorobek literacki
Oprócz najważniejszych dzieł autorka napisała również inne znaczące publikacje, takie jak:
Ryszard Warsinski in memoriam
Polske aktører på norsk kulturscene
Hommage à Grochowiak
Han skrev „Dagny” og „Jernmannen”: Aleksander Scibor-Rylski var en del av polsk og verdens filmhistorie
Den dødelige håndens hevn – rozmowa z Wisławą Szymborską
De polske jødenes storhet og fall
Przeczytaj także: SPADEK WARTOŚCI KORONY ZNIECHĘCA POLAKÓW DO PRACY W NORWEGII
Nagrody i odznaczenia
Za swoje zaangażowanie kulturalne i działalność literacką otrzymała liczne nagrody i odznaczenia, m.in.:
Odznaka „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (1974)
Złoty Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” (1990)
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006)
Tytuł „Wybitny Polak” w Norwegii (2012)
Dziedzictwo i działalność polonijna
Janina Januszewska-Skreiberg pozostawiła po sobie trwały ślad jako kluczowa postać w budowaniu mostów kulturalnych pomiędzy Polską a Norwegią. Jej książki i artykuły stanowią dziś ważne źródło informacji na temat polsko-norweskich inspiracji i współpracy artystycznej.
Przeczytaj także: JAK NORWEGIA PRZESTAŁA BYĆ ATRAKCYJNYM KRAJEM DLA IMIGRANTÓW
Dzięki jej niezwykłej pasji, zaangażowaniu oraz wrażliwości na kulturę obu narodów pamięć o wielu artystach i ich dokonaniach zostanie zachowana. Jej odejście jest niepowetowaną stratą dla środowisk kulturalnych obu krajów, lecz jej dziedzictwo pozostanie inspiracją dla kolejnych pokoleń twórców i badaczy kultury.
